Artsen slaan ALARM!

Jeugd-ggz bij gemeente in verkeerde handen

Nieuwe Jeugdwet is een stap terug in de tijd
 

In 2015 wordt de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren overgeheveld naar de gemeenten. Zorgverleners op dit vakgebied voorzien dat deze beleidswijziging tot schrijnende situaties zal leiden.
 

 

Met de inwerkingtreding van de nieuwe Jeugdwet op 1 januari 2015 wordt alle ondersteuning en zorg voor kinderen en jongeren zowel bestuurlijk als financieel gedecentraliseerd naar de gemeenten.¹ Doelstellingen van de Jeugdwet zijn: minder druk op specialistische voorzieningen, minder medicalisering, meer samenwerking en een directere betrokkenheid van de jeugd-ggz, en minder kosten door bovenstaande verbeteringen.

Dat de jeugdzorg, inclusief de jeugd-ggz, aan verandering toe is, is evident. De zorg is nu dermate versnipperd dat kwetsbare kinderen te vaak tussen wal en schip vallen. Er moet meer en vooral beter worden samengewerkt, de zorg moet dichter bij gezinnen worden georganiseerd. ² Wij onderschrijven die doelen, maar de voorgestelde route brengt ons daar niet.
 

Jeugd-ggz, de zorg waarin de kennis van geneeskunde, psychologie en orthopedagogiek geïntegreerd is, verdwijnt uit het basispakket. Dat heeft verstrekkende gevolgen. Het recht op jeugdgezondheidszorg wordt vervangen door een ‘leveringsplicht voor gemeenten’. Voor volwassenen blijft het recht op geestelijke gezondheidszorg bestaan. Maar kinderen die hulp nodig hebben, worden afhankelijk van het beleid, de middelen en mogelijk zelfs de toestemming van de gemeente en van hoe de gemeente de zorg heeft geregeld. Als de gemeente het tenminste geregeld heeft, want gemeenten zijn niet verplicht het geld dat ze hiervoor krijgen uitsluitend hieraan te besteden; het geld is niet geoormerkt. Bovendien kan wellicht een eigen bijdrage worden gevraagd.
 

Torenhoge rentelast

Dit stemt tot grote zorgen. Hoe zullen gemeenten die onder financieel toezicht van het Rijk staan met de jeugdzorggelden omgaan? Of gemeenten met torenhoge rentelast op aangekochte grond? Als de gemeente het aanbod bepaalt, zouden de mogelijkheden voor zorg, de kwaliteit van de zorg en de vrije keuze voor een behandelaar kunnen worden beperkt. Een kind in Maastricht kan straks andere zorg krijgen dan een kind in Groningen. Ingewikkelde situaties dreigen te ontstaan bij verhuizing, co-ouderschap, et cetera. Hierdoor komt de continuïteit van zorg in gevaar. Tot slot is nog onduidelijk hoe de overgang begin januari 2015 zal verlopen voor de jeugd die op dat moment al hulp krijgt.
 

Dit alles zou bij kindergeneeskunde ondenkbaar zijn. De gedachtegang dat geestelijke gezondheidszorg geen onderdeel van de geneeskundige gezondheidszorg is en minder essentieel zou zijn dan somatische zorg, lijkt erop te wijzen dat men het ziet als iets dat vermijdbaar is en waarvoor gekozen kan worden. ³ Maar een psychische aandoening is niet iets waarvoor je kiest. Kinderen met psychische aandoeningen, zoals autisme, gedragsproblemen of een angststoornis, ontmoeten nu al vaak onbegrip in hun omgeving en krijgen niet het medeleven dat ze verdienen.

Hun ouders evenmin. Zullen zij straks voor hun kind wel de behandeling kunnen krijgen die het nodig heeft? Behandeling is vaak noodzakelijk voor het welbevinden en de toekomst van kinderen, en dat mag niet afhangen van lokaal beleid.
 

Een gemeente moet onder meer de openbare orde handhaven. Het is de vraag in hoeverre deze taak van invloed zal zijn op de keuzes die gemaakt worden bij de besteding van gelden voor de jeugd-ggz. De kans is niet gering dat het geld zal gaan naar de behandeling van kinderen en jongeren met ‘luide’, opvallende problemen (overlastplegers, gedragsproblemen), wat ten koste kan gaan van de behandeling van kinderen met ‘stillere’ psychische problemen zoals kinderen die met onbegrepen lichamelijke klachten bij de huisarts komen. Dit zou een stap terug in de tijd zijn.
 

Verschuiving van problemen
 

De gevolgen van de nieuwe Jeugdwet voor artsen laten zich raden. Behandeling door huisartsen, kinderartsen en de volwassenenpsychiatrie blijft in het basisverzekeringspakket, terwijl behandeling door kinder- en jeugdpsychiaters daar voortaan buiten zal vallen. Er dreigt een verschuiving van problemen op te treden waardoor de druk op kinderartsen en huisartsen wellicht zal worden vergroot. Gevreesd moet worden dat het vak van kinder- en jeugdpsychiater op de langere termijn zijn aantrekkelijkheid zal verliezen.

Toekomstige beroepsbeoefenaars zullen andere, meer aantrekkelijke, specialismen gaan zoeken. Maar vooral moet worden gevreesd dat geestelijke fitheid in de samenleving weer achteruit gaat, met als gevolg dat op langere termijn meer druk dreigt te komen op psychiaters binnen de volwassenen-ggz, wegens onder­diagnose en onderbehandeling tijdens de jeugd. Goede jeugd-ggz kan niet alleen een verhoging van die druk voorkómen, het kan ook leiden tot besparingen op de lange termijn in de vorm van zorguitgaven, maar ook door minder arbeidsverzuim en arbeidsongeschiktheid.⁴s
 

Alternatieven
 

Niet alleen wij zien risico’s, ook anderen hebben dit al benoemd. De Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd (TSJ), de commissie die door de overheid in het leven is geroepen om de overdracht van de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg naar de gemeenten te monitoren, heeft zich al kritisch uitgelaten over de huidige stand van zaken. ⁵ Hiermee bevestigen ze de zorgen die ook al zijn geuit door patiëntvertegenwoordigers, de kinderombudsman en beroepsverenigingen.
 

De regering vindt dat er aan de jeugd-ggz veel te verbeteren valt. Dat vinden wij ook en daar willen we ons ook voor inzetten met behulp van een alternatief. Het bestuurlijk akkoord, ondertekend door zorgaanbieders in de ggz, zorgverzekeraars, en de overheid, voorziet in beheersing van de kosten. ⁶ Door de vorming van een basis-ggz, wordt de druk op duurdere specialistische ggz verlicht. Deze basis-ggz staat dichter bij de patiënt, de huisarts en andere hulpverleners en heeft een korte lijn naar de specialistische ggz. Met het behoud van de bestaande infrastructuur bestaat een veel betere kans op het realiseren van de doelstellingen van de Jeugdwet. Deze verandering van de bestaande infrastructuur is vele malen goedkoper dan het opbouwen van een hele nieuwe infrastructuur.

_______________________________________________________________

Sigrid Piening, MSc., socioloog, onderzoeker, maatschappelijk werker Jonx, Lentis
Arga Paternotte, zelfstandig publicist en adviseur, aandachtsgebied kinderen met leer- en gedragsstoornissen
prof. dr. Robert Vermeiren, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie, directeur patiëntenzorg Curium-LUMC, hoogleraar forensische kinder- en jeugdpsychiatrie, VUMC
drs. Menno Oosterhoff, kinder- en jeugdpsychiater, manager inhoudelijke zaken Jonx, Lentis

contact:

m.oosterhoff@lentis.nl
cc: redactie@medischcontact.nl

---

Donload het artikel (PDF)

---

Voor meer informatie en de petitie, zie: www.petitiejeugdzorg.nl

---

Lees ook
 

·         Fors verlies voor jeugd-ggz Accare (Medisch Contact, 6 mei 2013)

·         Petitie tegen plannen jeugd-ggz (Medisch Contact, 19 april 2013)

·         Psychiaters: ‘Jeugdpsychiatrie niet naar gemeenten’ (Medisch Contact, 24 oktober 2012)

Bronnen

1  Veldhuijzen van Zanten-Hyllner M.L.L.E. en Teeven, F. Beleidsbrief 'Geen kind buiten spel' 8 November 2011. Beschikbaar op: http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2011/11/09/beleidsbrief-stelselwijziging-jeugd-geen-kind-buiten-spel.html
2  Kinderpsychiatrie uit basispakket. Blog Prof. Dr. Robert Vermeiren. 8 April 2013. Beschikbaar op: http://www.artsennet.nl/opinie/artsen-blogs/Robert-Vermeiren/Blogbericht-Robert-Vermeiren/130655/Kinderpsychiatrie-uit-het-basispakket.htm
3  Veenendaal, J.M. Brief conceptjeugdwet NVvP. 11 Oktober 2012. Beschikbaar op: http://www.internetconsultatie.nl/jeugdwet/reactie/a2cd310e-f582-43f4-a482-4f8e79568fb9]
4  Pomp, M. GGZ in het basispakket: lagere zorgpremies en goed voor de economie. Achtergrondpaper voor het lustrumcongres van GGZ Nederland. Maart 2013.
5  Transitie Stelselherziening Jeugd. Eerste Rapportage. Januari 2013. Beschikbaar op: http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2013/01/30/transitiecommissie-stelselherziening-jeugd.html]
6  Bestuurlijk akkoord toekomst GGZ 2013-2014. 18 Juni 2012. Beschikbaar op: http://www.ggznederland.nl/persberichten/bestuurlijk-akkoord-toekomst-ggz-2013-2014.pdf

 "Laat de politici, die hierover besluiten dit goed lezen! Mijn tip: stuur het hen persoonlijk toe."

J.C. de Bres-de Langen, huisarts np, OSS - 06-05-2013 15:40

JzDh+ schreef de volgende reactie aan de auteurs:

Geachte heer Oosterhof,

Met grote belangstelling las ik uw artikel<http://medischcontact.artsennet.nl/nieuws-26/archief-6/tijdschriftartikel/131624/jeugdggz-bij-gemeente-in-verkeerde-handen.htm>
(c.q. van uw mede schrijvers) met betrekking tot de 'transitie van de jeugdzorg' waarin u de zorg uitte dat de toegang tot echte deskundigen als kinderpsycholoog / orthopedagoog etc. afhankelijk zou worden van de gemeenten.

Ik ben zelf arts en deel uw mening. Ook volg ik al zo'n jaar of 18 'jeugdzorg' en kinderbeschermingszaken.

Sinds kort beheer ik een eigen blog:
http://jeugdzorg-darkhorse-plus.blogspot.nl/  waar ik heel recent eens een echt kort artikel over mijn idee van 'jeugdzorg' heb beschreven, onder de titel

'Echte zorg voor de jeugd<http://jeugdzorg-darkhorse-plus.blogspot.nl/2013/05/echte-zorg-voor-de-jeugd.html>'

De bedoeling moge duidelijk zijn:
Het is naar mijn mening van de gekke dat bij de hele transitie jeugdzorg de huisartsen en specialisten geheel buiten spel zijn gezet. Nu wordt het, bij wet, de 'gecertificeerde instelling' die personen in dienst heeft die verstand van 'de normale ontwikkeling van kinderen', 'psychische stoornissen', 'afwijkend gedrag' en 'problemen met kinderen ' hebben... maar dat zijn dan allemaal HBO-ers van wat vroeger de 'sociale academie' heette...

Ik ben zelf slechts 'basisarts' met in mijn opleiding de nodige blokken psychologie / kindergeneeskunde/ psychiatrie etc...Kan een sociaal werker aan het niveau van een basisarts komen? Hoe zit het met de huisarts, die in zijn aanvulling op basisarts extra stages heeft moeten lopen in psychiatrie / RIAGG etc.?
Nu gaan de sociaal werkers de toegang tot zorg regelen en de huisartsen
komen geheel buiten spel...

Dit is mijns inziens een vorm van kwakzalverij die niet recht doet aan een kind en art. 24 IVRK ('kind heeft recht op de hoogste mate van zorg'!) Het is mijns inziens evenzo van de zotte als dat men bij een 'Bureau Gezondheidszorg' eerst aan doktersassistenten zou moeten vragen om een 'indicatie bezoek arts' die dan gaat bepalen of je met een klacht naar een huisarts of specialist zou mogen... 'indicaties stellen' door een in feite ondeskundige...Ik schreef er een persiflage over!
(http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl/2012/06/bureau-gezondheidszorg.html)

Wat mij verbaast van de KNMG / artsen:

WAAROM slaan artsen niet collectief alarm over:

1. De door politici en BJZ-bestuurders opgedrongen vorm van kwakzalverij?
 
2. Het feit dat juist een huisarts de ingang van alle zorg zou kunnen zijn en kan beoordelen, juist door zijn kennis van gezinnen die soms wel een periode van 20 jaar kan behappen en het vertrouwen wat deze geniet van de gezinnen, is deze goed in staat om mensen te motiveren om hetzij naar maatschappelijk werk te gaan bij 'eenvoudige huiselijke problemen', naar 'vrijwilligers-organisaties' als Home-Start etc. voor eenvoudige hulp bij het organiseren van het huishouden dan wel naar een systeemtherapeut / orthopedagoog-generalist, etc. bij opvoedingsproblemen.
 
3. Dat de huisarts juist door zijn kennis van psychiatrie en psychologie alsmede het feit dat deze vertrouwen geniet van gezinnen in staat is te beoordelen of verwijzing naar een psycholoog/psychiater geïndiceerd is.

4. Het gewoonweg not done is dat sociaal-werkers van de 'gecertificeerde instelling' medische diagnostiek gaan bedrijven.

5. Bijna de 'hele medische sector' toekijkt en niets doet over het feit dat 'jeugdzorg' kinderen gewoonweg voor het leven beschadigd (zie bijvoorbeeld oudervervreemding / drama's in 'jeugdzorg' door ont-oudering/ mishandeling en misbruik in instellingen en VERDRIET bij kinderen door gemis van ouders)

Is het u bekend dat juist waar deze is juist de 'opvoedpoli' (particulier initiatief)  dan wel 'jeugdzorg via de huisarts' deze juist gewaardeerd wordt en gewoonweg grote toeloop kent, terwijl de CJG en BJZ gewoonweg gemeden worden wegens hun drang om juist kinderen uit huis te plaatsen en gewoonweg ouder-vernederende houding, waarbij 'geen respect' nog wel de kleinste klacht is, om maar niet te spreken over het 'weghouden van echte deskundigen' en het weigeren iets aan waarheidsvinding te doen?

Waarom krijgt de 'jeugdzorg-sector' wéér het voortouw en worden artsen buiten spel gezet, terwijl het rapport Samson  toch duidelijk was over mishandeling / misbruik in de jeugdzorg?

Graag wil ik eventueel van gedachten wisselen over te nemen acties / publiciteit etc.  ten aanzien van dit voor mij toch belangrijke onderwerp: ik ben arts geworden om mijn medemensen bij te staan, om LEED te VOORKOMEN / OP te LOSSEN  en kan het niet aanzien dat kinderen structureel worden beschadigd in wat 'jeugdzorg' heet...

Uiteraard mag u dit bericht doorsturen aan eventueel andere geïnteresseerden binnen KNMG etc.

Ik dank u voor u aandacht en hoop op een nuttige gedachtewisseling / samenwerking,

Nico Mul (ouder-ondersteuner in Jz-Kb zaken)

Opvallend is dat het standpunt van de schrijvers van het artikel onderbouwd is met referenties van uit de wetenschap c.q. hoogleraren, bij de jeugdzorgsector worden die juist structureel genegeerd en hebben 'onderbuikgevoelens' de overhand!

Nico Mul