JzDh+ werd geattendeerd op dit artikel op de site
van Spirit Jeugdzorg:
Uit praktische overwegingen hier de volledige tekst:
Jeugdzorg kan
zonder dwang
Er zijn maar weinig
landen ter wereld waar in de jeugdzorg zoveel dwangmaatregelen worden toegepast
en waar zoveel kinderen worden opgesloten als in Nederland.
Kan dit ook
anders? De raad van bestuur van Spirit heeft hierover een opiniestuk
geschreven. Dit is dinsdag 7 mei op de opiniepagina van Trouw geplaatst.
JEUGDZORG KAN ZONDER DWANG
Er zijn maar
weinig landen ter wereld waar in de jeugdzorg zoveel dwangmaatregelen worden
toegepast en waar zoveel kinderen worden opgesloten als in Nederland. De vraag
is of dit effectief is, de hoge kosten rechtvaardigt, maar bovenal of het
menslievend is?
Wanneer er in Nederland ernstige problemen zijn bij opvoeden en opgroeien dan kunnen er dwangmaatregelen worden toegepast. Bijvoorbeeld kinderen onder toezicht stellen van de staat door de inzet van gezinsvoogden. Of kinderen opnemen in gesloten instellingen zoals Jeugdzorg-plus instellingen en justitiële jeugdinrichtingen. Het argument voor deze dwangmaatregelen ligt meestal in het feit dat de veiligheid in het geding is, veiligheid voor het kind of de veiligheid voor de maatschappij.
Wanneer wij als professional kijken naar de ouders en kinderen die dit betreft, dan zien we vooral onmacht. Onmacht in het opvoeden en onmacht om het leven op een normale manier vorm te geven. Ons antwoord op deze onmacht is het inzetten van dwangmaatregelen in combinatie met hulp. Ik vraag mij ernstig af of dit wel een passende combinatie is.
Als ouder weet je zelf wel dat wanneer je kind onhandelbaar is, het pedagogische antwoord van dwangtoepassing (lees: straf) meestal slecht werkt. Begrijpen wat een kind drijft en hoe je echt in contact komt, werkt veel beter. Straf en repressie kunnen juist een beletsel voor dit contact zijn.
Wat in het klein niet werkt, werkt in het groot (stelselbreed) ook niet. Dat zie je terug in het averechts effect dat dwangmaatregelen en het dreigen hiermee hebben. Uit angst voor dwangmaatregelen wenden ouders die hulp nodig hebben zich niet vrijwillig tot de hulpverleners en blijven ze argwanend bij opgelegde hulp.
Daarnaast zijn aan het dwangsysteem een groot aantal organisaties verbonden: instellingen die jeugdbescherming en jeugdreclassering uitvoeren, het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling (AMK), de kinderrechters en de Raad voor de Kinderbescherming. Uiteraard zijn aan de inzet van deze organisaties hoge kosten verbonden. Ook zorgt het systeem voor doublures: gezinsonderzoeken worden door zowel het AMK als de Raad gedaan en naast een gezinsvoogd is ook een jeugdhulpverlener in het gezin actief. Er moet daardoor veel overleg en afstemming plaatsvinden. Ook bij cliënten leidt het tot verwarring: wie gaat over wat?
Kan dit ook anders? Menslievender en effectiever? Het antwoord is eenvoudig en te vinden op enkele honderden kilometers van Nederland.
In Denemarken helpt men precies dezelfde ouders en kinderen met precies dezelfde problemen, zonder gedwongen maatregelen. Onlangs bracht ik samen met 25 directeuren van Nederlandse jeugdhulpinstellingen een bezoek aan dit land en raakte onder de indruk van hun oplossingen.
Hier bestaan alle bovengenoemde dwang-instituties niet. De jeugdhulp valt er sinds 2007 onder de gemeenten. Bij problemen bij opgroeien en opvoeden bieden maatschappelijk werkers van de gemeenten hulp. De veiligheid van kinderen wordt met hetzelfde instrument als in Nederland in kaart gebracht, namelijk signs of safety. Echter, het systeem is gebaseerd op waarden als vertrouwen en gelijkwaardigheid.
De maatschappelijk werkers kunnen in ingewikkelde situaties meer gespecialiseerde organisaties inschakelen. Voor uithuisplaatsingen zijn er pleeggezinnen en een beperkt aantal leefgroepen.
In slecht een klein percentage (8%) van alle uithuisplaatsingen is er sprake van onvrijwillige uithuisplaatsing. Een gemeentelijke commissie, bestaande uit twee psychologen, een rechter en twee locale politici besluit over de gedwongen uithuisplaatsingen. Vijf mensen. Geen Raad voor de Kinderbescherming, geen gezinsvoogden, geen kinderrechters. In deze gevallen betreft het meestal ouders met een verstandelijk beperking of zwaar drugsverslaafden.
Jongeren die een delict hebben gepleegd of zeer ernstige problemen hebben worden in open instellingen met intensieve begeleiding geplaatst. Weglopen kan. De groepsleider loopt net zo lang met de jongere mee naar buiten tot hij het opgeeft. En het werkt!
Na intensieve menslievende begeleiding bereikt men goede resultaten met deze jongeren en hun ouders. Maar liefst 75 % slaagt erin om weer een goede plek in de maatschappij te vinden.
De nieuwe jeugdwet is in Nederland aanstaande, ook hier gaat de jeugdhulp over de gemeenten. Dit is het moment om ook het dwanggedeelte ter discussie te stellen. Met als bijkomend voordeel: de gehele bezuiniging op jeugdhulp kan worden opgevangen zonder kwaliteitsverlies. Met bovenal een effectievere én menslievende benadering.
Mark Bent en Mariënne Verhoef
Wanneer er in Nederland ernstige problemen zijn bij opvoeden en opgroeien dan kunnen er dwangmaatregelen worden toegepast. Bijvoorbeeld kinderen onder toezicht stellen van de staat door de inzet van gezinsvoogden. Of kinderen opnemen in gesloten instellingen zoals Jeugdzorg-plus instellingen en justitiële jeugdinrichtingen. Het argument voor deze dwangmaatregelen ligt meestal in het feit dat de veiligheid in het geding is, veiligheid voor het kind of de veiligheid voor de maatschappij.
Wanneer wij als professional kijken naar de ouders en kinderen die dit betreft, dan zien we vooral onmacht. Onmacht in het opvoeden en onmacht om het leven op een normale manier vorm te geven. Ons antwoord op deze onmacht is het inzetten van dwangmaatregelen in combinatie met hulp. Ik vraag mij ernstig af of dit wel een passende combinatie is.
Als ouder weet je zelf wel dat wanneer je kind onhandelbaar is, het pedagogische antwoord van dwangtoepassing (lees: straf) meestal slecht werkt. Begrijpen wat een kind drijft en hoe je echt in contact komt, werkt veel beter. Straf en repressie kunnen juist een beletsel voor dit contact zijn.
Wat in het klein niet werkt, werkt in het groot (stelselbreed) ook niet. Dat zie je terug in het averechts effect dat dwangmaatregelen en het dreigen hiermee hebben. Uit angst voor dwangmaatregelen wenden ouders die hulp nodig hebben zich niet vrijwillig tot de hulpverleners en blijven ze argwanend bij opgelegde hulp.
Daarnaast zijn aan het dwangsysteem een groot aantal organisaties verbonden: instellingen die jeugdbescherming en jeugdreclassering uitvoeren, het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling (AMK), de kinderrechters en de Raad voor de Kinderbescherming. Uiteraard zijn aan de inzet van deze organisaties hoge kosten verbonden. Ook zorgt het systeem voor doublures: gezinsonderzoeken worden door zowel het AMK als de Raad gedaan en naast een gezinsvoogd is ook een jeugdhulpverlener in het gezin actief. Er moet daardoor veel overleg en afstemming plaatsvinden. Ook bij cliënten leidt het tot verwarring: wie gaat over wat?
Kan dit ook anders? Menslievender en effectiever? Het antwoord is eenvoudig en te vinden op enkele honderden kilometers van Nederland.
In Denemarken helpt men precies dezelfde ouders en kinderen met precies dezelfde problemen, zonder gedwongen maatregelen. Onlangs bracht ik samen met 25 directeuren van Nederlandse jeugdhulpinstellingen een bezoek aan dit land en raakte onder de indruk van hun oplossingen.
Hier bestaan alle bovengenoemde dwang-instituties niet. De jeugdhulp valt er sinds 2007 onder de gemeenten. Bij problemen bij opgroeien en opvoeden bieden maatschappelijk werkers van de gemeenten hulp. De veiligheid van kinderen wordt met hetzelfde instrument als in Nederland in kaart gebracht, namelijk signs of safety. Echter, het systeem is gebaseerd op waarden als vertrouwen en gelijkwaardigheid.
De maatschappelijk werkers kunnen in ingewikkelde situaties meer gespecialiseerde organisaties inschakelen. Voor uithuisplaatsingen zijn er pleeggezinnen en een beperkt aantal leefgroepen.
In slecht een klein percentage (8%) van alle uithuisplaatsingen is er sprake van onvrijwillige uithuisplaatsing. Een gemeentelijke commissie, bestaande uit twee psychologen, een rechter en twee locale politici besluit over de gedwongen uithuisplaatsingen. Vijf mensen. Geen Raad voor de Kinderbescherming, geen gezinsvoogden, geen kinderrechters. In deze gevallen betreft het meestal ouders met een verstandelijk beperking of zwaar drugsverslaafden.
Jongeren die een delict hebben gepleegd of zeer ernstige problemen hebben worden in open instellingen met intensieve begeleiding geplaatst. Weglopen kan. De groepsleider loopt net zo lang met de jongere mee naar buiten tot hij het opgeeft. En het werkt!
Na intensieve menslievende begeleiding bereikt men goede resultaten met deze jongeren en hun ouders. Maar liefst 75 % slaagt erin om weer een goede plek in de maatschappij te vinden.
De nieuwe jeugdwet is in Nederland aanstaande, ook hier gaat de jeugdhulp over de gemeenten. Dit is het moment om ook het dwanggedeelte ter discussie te stellen. Met als bijkomend voordeel: de gehele bezuiniging op jeugdhulp kan worden opgevangen zonder kwaliteitsverlies. Met bovenal een effectievere én menslievende benadering.
Mark Bent en Mariënne Verhoef
Opmerking
JzDh+
Het 'Deense model' zoals hier beschreven lijkt mij
een enorme verbetering, vooral dat echte deskundigen oordelen en niet in de
eerste plaats sociaal werkers (de medewerkers BJZ zijn meestal géén
'maatschappelijk werkers', die hebben namelijk stringente beroepsregels +
registratie!)
De vraag blijft hoe in Denemarken het contact tussen
ouders en kinderen is na UHP. Wordt dat
ook zo geminimaliseerd tot soms 30 minuten per 3 maanden als in Nederland, of
wordt daar gewoon normaal over gedaan zodat ouders welkom zijn om hun kinderen
te bezoeken?
Het 'respect voor ouders' is in de NL-jeugdzorg vaak
ver te zoeken, sterker nog, ouders, hun ideeën en zelfs hun deskundigen worden
door BJZ vaak genegeerd.
De 'Signs of Safty-methodiek' wordt zelden
toegepast, sterker nog: als men bij BJZ voorstelt om de kinderen weer bij de
ouders thuis te plaatsen onder veiligheidswaarborgen van SoS wordt dit door BJZ
meestal radicaal afgewezen.
Vreemd is de opmerking 'de gehele bezuiniging kan
worden opgevangen zonder kwaliteitsverlies'. Eerder is de vraag over de NL-
jeugdzorg: KAN het NOG SLECHTER/ Mogelijkerwijs is bij de schrijvers van dit
artikel het
rapport Samson ('3x zoveel kans op mishandeling in de jeugdzorg t.o.v.
thuis en 'seksueel misbruik is structureel aanwezig binnen jeugdzorg')
zowel als het rapport '909 zorgen' van
prof. N.W. Slot (72 % van de Jz geen of negatief effect, slechts 28 % heeft er
mogelijk baat bij) niet bekend.
NU OOK AL zijn er in Nederland projecten die
aangeven hoe het BETER kan; wij noemen:
'Alle hens aan dek' in Noordwijk / hulp m.b.v.
huisartsen en specialisten.
Het project van Juvent in Zeeland o.b.v. prof.
Hermanns: jeugdhulp THUIS, zoals voor
kind en ouders wenselijk.
De huisartsenpraktijk Eudokia te Enschede: een
huisartsenpraktijk die jeugdhulp aanbiedt van deskundig niveau, zonder
juridisch circus, zonder uit huis plaatsingen!
Triest is dat de politiek alleen en uitsluitend
schijnt te luisteren naar BJZ en openlijk verkondigt (P. Hilhorst, wethouder
jeugdzaken Amsterdam 7-5-2013 ), dat we 'VERTROUWEN moeten hebben in BJZ…..'
(het instituut dat al meer dan 40 jaar FAALT en er zo'n goede zaak als in het
rapport Samson staat er van gemaakt heeft, maar dat zei P. Hilhorst
er niet bij!)
Nico Mul
Briljant!
BeantwoordenVerwijderenWat ouders, kinderen, grootouders en vele anderen al jaren zeggen, maar waar nooit naar geluisterd is, wordt nu "ontdekt" in Denemarken.
Dwang werkt niet!
Kan er misschien eens naar de werkelijke deskundigen, de ouders en kinderen, geluisterd gaan worden?
Dat zou een mentaliteitsverandering inhouden en een bescheidener opstelling van de jeugdzorgwerker en dat is hoog tijd!